Het Noordal is een gebied met een bijzondere waterhuishouding. Regelmatig komt er wateroverlast voor. Tegelijkertijd droogt het natuurgebied rondom de Noor uit en verslechtert de waterkwaliteit. Voor de aanpak van alle knelpunten is in 2023 het project Liquid Commons Noordal gestart. Dit is een gezamenlijk initiatief van: gemeente Eijsden-Margraten, Waterschap Limburg, Limburgse Land- en Tuinbouwbond (LLTB), Natuurmonumenten en Provincie Limburg.
We hebben in het Noordal met verschillende problemen te maken:
Afname natuurkwaliteit
Noorbeemden is een Natura2000 natuurgebied rondom de Noor waar veel bijzondere planten- en diersoorten leven. Bij hevige regenbuien wordt het gebied vooral aangetast door piekafvoeren van regenwater vanaf hoger gelegen (landbouw)gronden. Deze grote hoeveelheden water leiden tot inslijting van de beekbedding van de Noor. Dit zorgt er weer voor dat ook de vele zijbeekjes steeds dieper komen te liggen. Dat leidt tot verdroging en gaat op den duur ten koste van de natuurkwaliteit. Natuurmonumenten startte in 2023 twee onderzoeken om het watersysteem van de Noor toekomstbestendig te maken. In het najaar van 2024 heeft Natuurmonumenten een eerste stap gezet om het watersysteem van de Noorbeemden toekomstbestendig te maken. Ze heeft een aantal zijbeekjes van de Noor minder diep gemaakt. In 2025 starten Waterschap Limburg en Natuurmonumenten met een pilot waarbij ze een deel van de bodem van de Noor gaan verstevigen.
Waterveiligheid
Overstromingen vormen een bedreiging voor een veilige woonomgeving, ook in delen van Noorbeek. Nu stroomt een deel van het regenwater nog langs de bestaande waterbuffer. Dat moet anders. Waterschap Limburg gaat de regenwaterbuffer in het stroomgebied van de Sint Maartensweg uitbreiden met een extra compartiment. Dit project wordt nu met voorrang opgepakt binnen een grotere, integrale verkenning van het Noordal.
Watervervuiling
Jaarlijks zijn er te veel overstorten van (verdund) rioolwater in het natuurgebied vanuit het gemeentelijke bergbezinkbassin. Dit gebeurt op momenten dat het rioolsysteem de hoeveelheid water niet aankan. Ondank dat het rioolwater verdund is met regenwater, zorgt dit enerzijds voor ernstige aantasting van de biodiversiteit en anderzijds voor nog meer water in de Noor tijdens piekbuien. Voorkomen van watervervuiling is één van de doelen binnen dit project. Door regenwater langer in het gebied vast te houden en minder snel te laten afstromen, zullen er minder vaak overstorten plaatsvinden.
Afname landbouwopbrengst
Door het veranderende klimaat hebben boeren steeds vaker te maken met langere droge periodes en hevige piekbuien. Hierdoor groeien gewassen minder goed en is de opbrengst lager. De kans op verdroging en wateroverlast neemt af als de bodem regenwater vasthoudt op de plek waar het valt. In overleg met de agrariërs in het gebied zoeken we de juiste balans tussen waterveiligheid en -gebruik
Integrale aanpak Liquid Commons Noordal
Het project Liquid Commons Noordal koppelt de waterproblematiek ook aan andere relevante thema’s in de regio. Met volop kansen voor ecologisch herstel, ondernemerschap en sociale samenhang. Daar wordt iedereen beter van: inwoners en bezoekers, agrariërs en andere ondernemers, én de natuur.
