In mei jl. heeft de Raad van State geoordeeld dat de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) niet als basis mag worden gebruikt voor vergunningverlening met betrekking tot stikstofdepositie in natuurgebieden. Deze uitspraak heeft tot grote onduidelijkheid geleid over activiteiten waarbij sprake is van stikstofuitstoot. De PAS maakte het, kort gezegd, mogelijk om stikstofuitstotende activiteiten toe te laten, vooruitlopend op de positieve effecten van PAS-maatregelen. Zo’n toestemming ‘vooraf’ mag volgens de Raad van State niet. Alle plannen en projecten die kunnen leiden tot een toename van de uitstoot van stikstofoxiden of ammoniak moeten als gevolg daarvan opnieuw beoordeeld worden. Doel is vast te stellen of significante effecten kunnen worden uitgesloten. Dit geldt ook voor tijdelijke stikstofuitstoot tijdens de uitvoering van project Eckeltsebeek. Hierbij is immers sprake van inzet van materieel en dus van stikstofuitstoot. In de PAS werd een ondergrens gehanteerd voor stikstofdepositie. Depositie onder die grens werd als niet-significant beschouwd. Deze ondergrens is eveneens weggevallen door de uitspraak van de Raad van State. De uitvoering van project Eckeltsebeek zal enige stikstofdepositie veroorzaken in een beschermd natuurgebied, te weten De Maasduinen, Natura 2000-gebied. Afgelopen week is de rekentool Aerius beschikbaar gekomen en kan er berekend worden om hoeveel depositie het precies gaat. Hoe lang dat precies gaat duren is nog onbekend.
Voor de uitvoering van project Eckeltsebeek is vorig jaar bodemonderzoek uitgevoerd. Daarbij is getoetst op de standaard stoffen, zoals cadmium, koper, lood, nikkel en zink. Sinds begin dit jaar is er sprake van een nieuwe stoffengroep: PFAS, waaronder GenX. Dat is een verzamelnaam van een paar honderd stoffen. De betreffende stoffen komen voor in bijvoorbeeld blusschuim, verf en teflon. Ze zijn biologisch niet afbreekbaar en thermisch pas bij zeer hoog temperaturen. Tot begin dit voorjaar waren er in Nederland een aantal gebieden aangewezen als 'verdacht '. Omdat Limburg niet als verdacht gebied was aangemerkt, is de stoffengroep PFAS in de opdracht van Waterschap Limburg uitgevoerde bodemonderzoeken niet meegenomen. Sinds 8 juli moeten alle bodemonderzoeken echter rekening houden met PFAS. Vorige week is bekend gemaakt dat bodemonderzoeken ook uitgevoerd moeten zijn met de aanvulling GenX. Gelijktijdig hebben 'grondbedrijven' aangegeven geen grond meer in te nemen indien er geen PFAS-onderzoek is gedaan. Waterschap Limburg heeft aanvullend bodemonderzoek in gang gezet voor PFAS en GenX. De doorlooptijd daarvan wordt met name bepaald door de beperkte beschikbaarheid van laboratoria die de analyses uit kunnen voeren. De wachttijd beslaat inmiddels meerdere maanden.
Wat betekent dit allemaal voor de planning?
De verwachting is dat begin volgend jaar de resultaten van het PFAS/GenX-onderzoek en de Aerius-berekeningen gereed zijn. Dit betekent dat het waterschap niet eerder dan in het voorjaar van 2020 het Projectplan Waterwet definitief kan maken. Daarna kan het plan de bestuurlijke route volgen: vastgesteld worden en ter inzage worden gelegd. In de tussentijd wordt het bestek alvast voorbereid. De aanbesteding zal echter pas op zijn vroegst in het voorjaar van 2020 van start gaan. Omdat daarna het broedseizoen begint en het waterschap niet op percelen wil komen waarop nog geoogst moet worden, zal de uitvoeringsfase dus tot het najaar van 2020 op zich moeten laten wachten. Josette Van Wersch, bestuurslid bij Waterschap Limburg, betreurt het ten zeerste dat uitvoering dit najaar niet meer gaat lukken. Zij hoopt op ieders begrip.